نقی مهر پویا
من محو تماشا برای خرید چیزی به فروشگاه کوچکی در کنار جاده رفتم. دو نوجوان در داخل فروشگاه داشتند به زبان تالشی با هم گفتگو می¬کردند. من شنیده بودم که مردم جمشیدآباد تالش هستند و برای بهتر دانستن آن سر سخن را با آن دو نوجوان باز کرده و از ایشان پرسیدم: شما اهل کجایید که دارید به زبان تالشی حرف می¬زنید؟ آنها در پاسخم گفتند که اهل همان روستا-جمشیدآباد- هستند و اهالی آن نیز تالش می¬باشند. سپس یکی از آنها با شگفتی از من پرسید: شما اهل کجایید که دارید تالشی سخن می¬گویید؟ من گفتم: مگر شما نمی¬دانید که در جاهای دیگر به غیر از جمشیدآباد تالش وجود دارد؟ آنها شگفت¬زده پرسیدند: مگر در جاهای دیگر نیز به زبان تالشی صحبت می¬کنند تا جایی که ما می¬دانیم تالش¬ها فقط در جمشیدآباد زندگی می¬کنند. البته ما هنوز به جاهای دیگر نرفته¬ایم و بنابراین در این زمینه اطلاعی نداریم.
نزدیک به چهار دهه پیش ما تالش¬ها بجز تعدادی معدود کما بیش مانند آن دو نوجوان جمشیدآبادی می¬پنداشتیم که زبان تالشی تنها در محل زندگی خود ما و چند روستا و آبادی بالا و پایین آن روایی دارد و بس، و در دیگر جاها نه تالش زندگی می¬کند و نه کسی به زبان تالشی حرف می¬زند. هر چند که از جدایی تالش شمالی از سرزمین مادری خود ایران و قطعه قطعه شدن و به محدوده¬های کوچکتر تبدیل شدن تالش باقیمانده و حذف و محو نام تالش از سرنامه¬های اداری از نام آمیخته گیلان وتالش زمان زیادی سپری نشده بود ولی این نادیده¬انگاری و حذف تعمدی خیلی زود کار خود را کرده و تالشان دیرینگی تاریخی و گستردگی و وحدت جغرافیایی خود را به بوته فراموشی سپرده و نسبت به شاخصه¬های هویتی خود بی¬تفاوت شده بودند. با این اوضاع و احوال هر یک از تالشان به فراخور ارتباطاتی که با سایر مناطق تالش داشت-که آنهم به دلایل گوناگون محدود بوده و ارتباطات کلان از هم گسیخته شده بود- گستردگی منطقه قومی و زبانی تالش را به همان نسبت به آرایه¬های ذهن خود می¬سپرد. با این عناصر اندیشگی ما محدوده قومی و زبانی خود را ناپهناور و ناچیز پنداشته و به تبع آن خود را کوچک و کمینه می¬انگاشتیم. از دیدگاه روانشناسانه مرزهای کوچک و بسته در سنجش با مرزهای بزرگ و پهناور در صورت نبود دید علمی باور به کوچکی و ناتوانی را در ذهن پرورانده و خود کوچک انگاری را برای باشندگان خود به ارمغان می¬آورند. بر همین پایه ما خود را کمینه و حقیر فرض می¬کردیم تا جایی که برخی از تالش¬ها در مناطق مجاور و غیرتالش از گفتگو به زبان تالشی با یکدیگر پرهیز می¬کردند. و این مسئله داشت به رسمی ناخوشایند و دل¬آزار تبدیل می¬گردید و اگر کسی این رسم را رعایت نمی¬کرد به شدت مورد سرزنش قرار می¬گرفت. همه این عوامل دست به دست داده و سدی در برابر رشد و بالندگی زبان تالشی شده و به جریان حذف و محو زبان تالشی و استحاله قومی تالش منتهی گردیده و روند رو به رشد وفزاینده این فروپاشی و خاموشی و فراموشی هویتی را تسریع می¬کرد و این خود دلشوره جانگذاری دیگر بر دل و جان ما انداخته بود.
در همین زمان بود که دکتر علی عبدلی به پا خاسته و تیر و کمان قلم و کاغذ را برداشته و همچون آرش کمانگیر که از فراز دماوند تیری را به دور دستها انداخته و با پری از جان خود آن را به پرواز درآورده تا مرز ایران و توران را هر چه گسترده¬تر سامان دهد، از ستیغ کوه¬های تالش تیری بر سپهر اندیشه¬ رها کرده و مرزهای تالش را از ایسپی رو تا کورا و از اعماق دیار آذر و آرتا و مغان تا کرانه¬های نیلگون کاسپی گستراند و هر بار با تألیفی گرانبارتر از پیش به گوشه¬های تاریک و روشن آن پرداخت که ما هر بار با هیجانی وصف ¬ناپذیر از گستردگی جغرافیایی تالش و از دیرینگی تاریخی آن و از صلابت و سربلندی قوم تالش فرازمندتر از قله¬های تالش و از ژرفای فرهنگ و هنر و ادبیات تالش عمیق¬تر از ژرفنای کاسپی و از توانمندی و پویایی زبان تالشی هم¬تراز با زبانهای زنده دنیا و از بزرگی و شوکت نامداران و مشاهیر تالش همپای بزرگان جهان آگاه شده و سرافرازتر گردیدیم. و به این باور راستین رسیدیم که ما نه تنها کوچک و حقیر نیستیم بلکه برابر و بازو به بازو با دیگر اقوام ایران و جهان در ساختن و پرداختن زندگی سهیم بوده و از خلاقیت¬های خاص خود برخوردار هستیم. از همه با ارزش¬تر بر خود بالیدیم که سرزمین قومی ما از دیرباز نام زیبای «تالش» را بی¬آنکه از دستور زبان فارسی و یا سایر قوانین گرامری جهان تبعیت نموده و برای ساختن نامواژه اسم دیار از نام قوم ساکن در آن پسوند «ستان» یا «ان» یا «یا» و یا «یه» را به دنبال خود یدک بکشد، برگزیده و بر خود نهاده است. این فرمان¬ناپذیری و سر ناسپردگی زبان تالشی از زبانهای دیگر برای ساخت نام دیار از نام قوم تالش ساکن در آن کافی است تا ما به توانایی و نیرومندی زبان تالشی پی ببریم. این خودکفایی ریشه در استواری و صلابت و ویژگی منحصر به فرد زبان و قوم تالش دارد تا واژه سپندینه تالش هم به معنای قوم و هم به معنای دیار یگانگی قوم و سرزمین تالش را به چشم جهانیان پدیدار نموده و فرهنگ نویسان را وا دارد تا ذیل واژه تالش بنویسند: «تالش نام قومی است که در منطقه¬ای به نام تالش زندگی می¬کند.» و در همین راستا چنانچه از یک تن تالش پرسیده شود که تالش کیست و یا چیست؟ بی¬درنگ پاسخ می¬دهد: «من و سرزمینم هر دو تالش هستیم» به زبانی دیگر «من و سرزمین قومی من در درازنای تاریخ پر فراز و نشیب یگانه بوده و هیچگاه از یکدیگر متمایز و بیگانه نیستیم و نخواهیم بود. من و سرزمینم هر یک به تنهایی و مستقل از دیگری معنا و مفهومی نداشته و نخواهیم داشت» روشن¬تر و سربلندتر از این سخن در پاسداشت از سرزمین مادری گفتمانی در جهان وجود ندارد.
باری تیر آرش کمانگیر تالش بسیار زودتر از آنچه که پیش¬بینی می¬شد به هدف نشست. در فاصله کوتاهی عده چشمگیری از فرهیختگان و دانش¬آموختگان تالش دست به کار شده و در زمینه¬های گوناگون به کاوش پرداخته و قلم-فرسایی کردند. آرمین فریدی موسیقیدان و شاعر جوان ضمن پژوهش و بازسازی تنبور تالش که به گفته خودش نام و عکس تنبور تالش را نخستین بار در آثار دکتر عبدلی دیده بود- اینچنین سرود: ایسپی رو دا کورا چَمَه زَمینَه…
از آنجاییکه این شعر از دل آرمین فریدی برخاسته بود لاجرم بر دل همه تالشان از ایپسی رو تا کورا نشسته ودهان به دهان گشته واز آن زمزمه ها و دستون¬ها و ترانه¬ها خوانده و می¬خوانند .
اما از آنجایی که هیچ پدیده¬ای در جهان بدون ضد و دشمن نبوده و نیست، دکتر عبدلی نیز از گزند دشمنان در امان نماند نخستین دشمنی¬ها از آستین نقد¬های مغرضانه و غیرعلمی وناکارشناسانه بیرون آمده وبه تخریب و ویرانگری نوشته ونویسنده هر دو با هم پرداخت.
ناگفته نماناد که هر نوشته و کتابی قابل نقد است و آثار همه نویسندگان وپژوهشگران از جمله دکتر عبدلی نیز بی نیاز از نقد و بررسی نبوده ونیست .در واقع نقد علمی وکارشناسانه و به دور از هرگونه غرض .
یک نوشته و یا یک کتاب نشانگر پویایی نهفته در آن نوشته و کتاب است. اما به قول رومن رولان در رمان ژان کریستف «رویم با آن نقادان شتابزده وتنگ نظر است که پا بر دوش نویسنده بزرگ میگذراند و میگویند من از تو بزرگترم.»
در همین راستا طعنه¬ها و ریشخندها و حسادتها کم کم به ناسازگاری ها وموانع بی شمار بر سر راه پژوهشگر بزرگ تالش تبدیل گردید. در این میان کلوخ اندازی های دوست نمایان درد ناک تر از سنگ اندازی های دشمنان وی را تهدید می کرد. اما عبدلی خستگی ناپذیر خم بر ابرو نیاورده و به دور از جوسازی های بیهوده با تلاش های شبانه روزی بدون کمترین امکانات به کار خود ادامه داده و با تالیف بیش از بیست جلد کتاب ارزنده ومرجع وبا انتشار ده ها مقاله ونوشتار در زمینه های گوناگون قوم و زبان سر زمین تالش راهی را هموار ساخت که سرانجام به گلستان تالش شناسی ختم گردید . به نظر نگارنده این راهی است که پویندگان بسیار داشته و خواهد داشت.
نا گفته نماند که نخستین کوشندگان راه تالش شناسی از حدود نود سال پیش در تالش شمالی – بخش به ناحق جدا شده تالش –اندیشمندانو هنرمندانی چون ذولفقار احمدزاده و مظفر نصیر لی بودند ولی تالشان ایران هیچگونه اطلاعی از آن نداشتند.
در ایران نیز نخستین کتاب شعر تالشی به نام خندیل پشت توسط شاعر گرانقدر و فقید تالش استاد مسرور ماسالی – کیش خزان ناپذیر
تالش-در سال ۱۳۵۲منتشر گردیده بود . وهم چنین چند تن از نویسندگان بزرگ ایرانی و غیر ایرانی تحقیقاتی در باره تالش انجام داده که از آن جمله باید از مارسل بازن فرانسوی با اثر وزین و دو جلدی «تالش منطقه ای قومی در شمال ایران »که در سال ۱۳۶۷ ترجمه و منتشر گردید یاد کرد. با این همه بخش بزرگی از آگاهی و اطلاع از تالشان آن سوی مرز و آثار منتشر شده آنان پس از فروپاشی شوروی ورستا خیز قومی تالش شمالی مرهون زحمات دکتر عبدلی بوده که با ترجمه کتاب ها و مقالات پژوهشگران و نویسندگان تالش آن سوی مرز و انتشار اشعار شاعران تالش آن دیار به این امر مهم مبادرت ورزید . . این کار سبب شد تا تالشان دو سوی مرز پس از حدود دویست سال جدایی با یکدیگر دیدار نموده و از اوضاع و احوال همدیگر با خبر شوند و باهم تبادل فرهنگی نمایند. در پایان باید بگویم که راه سپندینه و سپید تالش شناسی در ایران که – اکنون ره پویان فرزانه بسیاری دارد و خواهد داشت – وامدار رنج¬ نابرده گنج دکتر علی عبدلی این بزرگمرد نامدار تالش، «پیلَ تالش» بوده که هنوز دغدغه اصلی زندگی اش «تالش» است و با دستانی که از گزند روزگار ناروزگار لرزان گردیده بدون هیچ گونه چشم داشتی هم چنان می¬نویسد و هر سال نامه ای از خامه اش می چکد. نامه ای، برای من، برای تو و برای همه تالشان!باشد که ما نیز به راه سپید تالش شناسی که ما را به قله های بلند هستی رسانده وسر افرازی و افتخار را برایمان به ارمغان می آورد پیوسته و آن را با پویایی و خلاقیت بپیماییم . تالش، ایران و جهان را، انسان را بشناسیم و بشناسانیم. ایدون باد
چند سال پیش هنگام بازگشت از تهران، خودروی
سواری در جاده گذرنده از روستای جمشیدآباد رودبار پنچر شده و ما سرنشینان
ناگزیر از خودرو پیاده شدیم تا راننده چرخ خودرو را جایگزین نماید.
جمشیدآباد در کمرگاه کوهی سرسبز و زیبا در کرانه باختری رودخانه سپیدرود
(ایسپی رو) واقع شده که با انبوهه¬ای از کوه¬ها و دره¬های اطراف آن بویژه
قله مغرور و بلند درفک (دلفک) در سمت خاور و شالیزاران سرسبز آرمیده در
کنار رودخانه با بوی خوش برنج عطرآگین و گندمزاران طلایی لمیده و در شیب
کوه¬ها همراه با پیچ و خمهای خیال¬انگیز سپیدرود (ایسپی رو) در چینشی
بی¬مانند در کنار یکدیگر چشم¬انداز وصف ناپذیری را پدیدار می¬کند که چشمها
را خیره ساخته و دلها را ربوده و ذهن¬ها را مدتها به خود مشغول می¬سازد.
باید گفت زیبایی جمشیدآباد گفتنی و نوشتنی نیست بلکه تنها و تنها دیدنی و
دل سپردنی و ستودنی است که به پندار من هر انسان گذرنده¬ای چه سواره و چه
پیاده به گاه گذر از آن دم را غنیمت شمرده و همه تن و جان خود را تبدیل به
چشم کرده و زیبایی¬های دلچسب آن را به تماشا نشسته و به دل خواهد سپرد و
این دیدار خیال¬انگیز را هرگز فراموش نخواهد کرد.
من محو تماشا برای خرید چیزی به فروشگاه کوچکی در کنار جاده رفتم. دو نوجوان در داخل فروشگاه داشتند به زبان تالشی با هم گفتگو می¬کردند. من شنیده بودم که مردم جمشیدآباد تالش هستند و برای بهتر دانستن آن سر سخن را با آن دو نوجوان باز کرده و از ایشان پرسیدم: شما اهل کجایید که دارید به زبان تالشی حرف می¬زنید؟ آنها در پاسخم گفتند که اهل همان روستا-جمشیدآباد- هستند و اهالی آن نیز تالش می¬باشند. سپس یکی از آنها با شگفتی از من پرسید: شما اهل کجایید که دارید تالشی سخن می¬گویید؟ من گفتم: مگر شما نمی¬دانید که در جاهای دیگر به غیر از جمشیدآباد تالش وجود دارد؟ آنها شگفت¬زده پرسیدند: مگر در جاهای دیگر نیز به زبان تالشی صحبت می¬کنند تا جایی که ما می¬دانیم تالش¬ها فقط در جمشیدآباد زندگی می¬کنند. البته ما هنوز به جاهای دیگر نرفته¬ایم و بنابراین در این زمینه اطلاعی نداریم.
نزدیک به چهار دهه پیش ما تالش¬ها بجز تعدادی معدود کما بیش مانند آن دو نوجوان جمشیدآبادی می¬پنداشتیم که زبان تالشی تنها در محل زندگی خود ما و چند روستا و آبادی بالا و پایین آن روایی دارد و بس، و در دیگر جاها نه تالش زندگی می¬کند و نه کسی به زبان تالشی حرف می¬زند. هر چند که از جدایی تالش شمالی از سرزمین مادری خود ایران و قطعه قطعه شدن و به محدوده¬های کوچکتر تبدیل شدن تالش باقیمانده و حذف و محو نام تالش از سرنامه¬های اداری از نام آمیخته گیلان وتالش زمان زیادی سپری نشده بود ولی این نادیده¬انگاری و حذف تعمدی خیلی زود کار خود را کرده و تالشان دیرینگی تاریخی و گستردگی و وحدت جغرافیایی خود را به بوته فراموشی سپرده و نسبت به شاخصه¬های هویتی خود بی¬تفاوت شده بودند. با این اوضاع و احوال هر یک از تالشان به فراخور ارتباطاتی که با سایر مناطق تالش داشت-که آنهم به دلایل گوناگون محدود بوده و ارتباطات کلان از هم گسیخته شده بود- گستردگی منطقه قومی و زبانی تالش را به همان نسبت به آرایه¬های ذهن خود می¬سپرد. با این عناصر اندیشگی ما محدوده قومی و زبانی خود را ناپهناور و ناچیز پنداشته و به تبع آن خود را کوچک و کمینه می¬انگاشتیم. از دیدگاه روانشناسانه مرزهای کوچک و بسته در سنجش با مرزهای بزرگ و پهناور در صورت نبود دید علمی باور به کوچکی و ناتوانی را در ذهن پرورانده و خود کوچک انگاری را برای باشندگان خود به ارمغان می¬آورند. بر همین پایه ما خود را کمینه و حقیر فرض می¬کردیم تا جایی که برخی از تالش¬ها در مناطق مجاور و غیرتالش از گفتگو به زبان تالشی با یکدیگر پرهیز می¬کردند. و این مسئله داشت به رسمی ناخوشایند و دل¬آزار تبدیل می¬گردید و اگر کسی این رسم را رعایت نمی¬کرد به شدت مورد سرزنش قرار می¬گرفت. همه این عوامل دست به دست داده و سدی در برابر رشد و بالندگی زبان تالشی شده و به جریان حذف و محو زبان تالشی و استحاله قومی تالش منتهی گردیده و روند رو به رشد وفزاینده این فروپاشی و خاموشی و فراموشی هویتی را تسریع می¬کرد و این خود دلشوره جانگذاری دیگر بر دل و جان ما انداخته بود.
در همین زمان بود که دکتر علی عبدلی به پا خاسته و تیر و کمان قلم و کاغذ را برداشته و همچون آرش کمانگیر که از فراز دماوند تیری را به دور دستها انداخته و با پری از جان خود آن را به پرواز درآورده تا مرز ایران و توران را هر چه گسترده¬تر سامان دهد، از ستیغ کوه¬های تالش تیری بر سپهر اندیشه¬ رها کرده و مرزهای تالش را از ایسپی رو تا کورا و از اعماق دیار آذر و آرتا و مغان تا کرانه¬های نیلگون کاسپی گستراند و هر بار با تألیفی گرانبارتر از پیش به گوشه¬های تاریک و روشن آن پرداخت که ما هر بار با هیجانی وصف ¬ناپذیر از گستردگی جغرافیایی تالش و از دیرینگی تاریخی آن و از صلابت و سربلندی قوم تالش فرازمندتر از قله¬های تالش و از ژرفای فرهنگ و هنر و ادبیات تالش عمیق¬تر از ژرفنای کاسپی و از توانمندی و پویایی زبان تالشی هم¬تراز با زبانهای زنده دنیا و از بزرگی و شوکت نامداران و مشاهیر تالش همپای بزرگان جهان آگاه شده و سرافرازتر گردیدیم. و به این باور راستین رسیدیم که ما نه تنها کوچک و حقیر نیستیم بلکه برابر و بازو به بازو با دیگر اقوام ایران و جهان در ساختن و پرداختن زندگی سهیم بوده و از خلاقیت¬های خاص خود برخوردار هستیم. از همه با ارزش¬تر بر خود بالیدیم که سرزمین قومی ما از دیرباز نام زیبای «تالش» را بی¬آنکه از دستور زبان فارسی و یا سایر قوانین گرامری جهان تبعیت نموده و برای ساختن نامواژه اسم دیار از نام قوم ساکن در آن پسوند «ستان» یا «ان» یا «یا» و یا «یه» را به دنبال خود یدک بکشد، برگزیده و بر خود نهاده است. این فرمان¬ناپذیری و سر ناسپردگی زبان تالشی از زبانهای دیگر برای ساخت نام دیار از نام قوم تالش ساکن در آن کافی است تا ما به توانایی و نیرومندی زبان تالشی پی ببریم. این خودکفایی ریشه در استواری و صلابت و ویژگی منحصر به فرد زبان و قوم تالش دارد تا واژه سپندینه تالش هم به معنای قوم و هم به معنای دیار یگانگی قوم و سرزمین تالش را به چشم جهانیان پدیدار نموده و فرهنگ نویسان را وا دارد تا ذیل واژه تالش بنویسند: «تالش نام قومی است که در منطقه¬ای به نام تالش زندگی می¬کند.» و در همین راستا چنانچه از یک تن تالش پرسیده شود که تالش کیست و یا چیست؟ بی¬درنگ پاسخ می¬دهد: «من و سرزمینم هر دو تالش هستیم» به زبانی دیگر «من و سرزمین قومی من در درازنای تاریخ پر فراز و نشیب یگانه بوده و هیچگاه از یکدیگر متمایز و بیگانه نیستیم و نخواهیم بود. من و سرزمینم هر یک به تنهایی و مستقل از دیگری معنا و مفهومی نداشته و نخواهیم داشت» روشن¬تر و سربلندتر از این سخن در پاسداشت از سرزمین مادری گفتمانی در جهان وجود ندارد.
باری تیر آرش کمانگیر تالش بسیار زودتر از آنچه که پیش¬بینی می¬شد به هدف نشست. در فاصله کوتاهی عده چشمگیری از فرهیختگان و دانش¬آموختگان تالش دست به کار شده و در زمینه¬های گوناگون به کاوش پرداخته و قلم-فرسایی کردند. آرمین فریدی موسیقیدان و شاعر جوان ضمن پژوهش و بازسازی تنبور تالش که به گفته خودش نام و عکس تنبور تالش را نخستین بار در آثار دکتر عبدلی دیده بود- اینچنین سرود: ایسپی رو دا کورا چَمَه زَمینَه…
از آنجاییکه این شعر از دل آرمین فریدی برخاسته بود لاجرم بر دل همه تالشان از ایپسی رو تا کورا نشسته ودهان به دهان گشته واز آن زمزمه ها و دستون¬ها و ترانه¬ها خوانده و می¬خوانند .
اما از آنجایی که هیچ پدیده¬ای در جهان بدون ضد و دشمن نبوده و نیست، دکتر عبدلی نیز از گزند دشمنان در امان نماند نخستین دشمنی¬ها از آستین نقد¬های مغرضانه و غیرعلمی وناکارشناسانه بیرون آمده وبه تخریب و ویرانگری نوشته ونویسنده هر دو با هم پرداخت.
ناگفته نماناد که هر نوشته و کتابی قابل نقد است و آثار همه نویسندگان وپژوهشگران از جمله دکتر عبدلی نیز بی نیاز از نقد و بررسی نبوده ونیست .در واقع نقد علمی وکارشناسانه و به دور از هرگونه غرض .
یک نوشته و یا یک کتاب نشانگر پویایی نهفته در آن نوشته و کتاب است. اما به قول رومن رولان در رمان ژان کریستف «رویم با آن نقادان شتابزده وتنگ نظر است که پا بر دوش نویسنده بزرگ میگذراند و میگویند من از تو بزرگترم.»
در همین راستا طعنه¬ها و ریشخندها و حسادتها کم کم به ناسازگاری ها وموانع بی شمار بر سر راه پژوهشگر بزرگ تالش تبدیل گردید. در این میان کلوخ اندازی های دوست نمایان درد ناک تر از سنگ اندازی های دشمنان وی را تهدید می کرد. اما عبدلی خستگی ناپذیر خم بر ابرو نیاورده و به دور از جوسازی های بیهوده با تلاش های شبانه روزی بدون کمترین امکانات به کار خود ادامه داده و با تالیف بیش از بیست جلد کتاب ارزنده ومرجع وبا انتشار ده ها مقاله ونوشتار در زمینه های گوناگون قوم و زبان سر زمین تالش راهی را هموار ساخت که سرانجام به گلستان تالش شناسی ختم گردید . به نظر نگارنده این راهی است که پویندگان بسیار داشته و خواهد داشت.
نا گفته نماند که نخستین کوشندگان راه تالش شناسی از حدود نود سال پیش در تالش شمالی – بخش به ناحق جدا شده تالش –اندیشمندانو هنرمندانی چون ذولفقار احمدزاده و مظفر نصیر لی بودند ولی تالشان ایران هیچگونه اطلاعی از آن نداشتند.
در ایران نیز نخستین کتاب شعر تالشی به نام خندیل پشت توسط شاعر گرانقدر و فقید تالش استاد مسرور ماسالی – کیش خزان ناپذیر
تالش-در سال ۱۳۵۲منتشر گردیده بود . وهم چنین چند تن از نویسندگان بزرگ ایرانی و غیر ایرانی تحقیقاتی در باره تالش انجام داده که از آن جمله باید از مارسل بازن فرانسوی با اثر وزین و دو جلدی «تالش منطقه ای قومی در شمال ایران »که در سال ۱۳۶۷ ترجمه و منتشر گردید یاد کرد. با این همه بخش بزرگی از آگاهی و اطلاع از تالشان آن سوی مرز و آثار منتشر شده آنان پس از فروپاشی شوروی ورستا خیز قومی تالش شمالی مرهون زحمات دکتر عبدلی بوده که با ترجمه کتاب ها و مقالات پژوهشگران و نویسندگان تالش آن سوی مرز و انتشار اشعار شاعران تالش آن دیار به این امر مهم مبادرت ورزید . . این کار سبب شد تا تالشان دو سوی مرز پس از حدود دویست سال جدایی با یکدیگر دیدار نموده و از اوضاع و احوال همدیگر با خبر شوند و باهم تبادل فرهنگی نمایند. در پایان باید بگویم که راه سپندینه و سپید تالش شناسی در ایران که – اکنون ره پویان فرزانه بسیاری دارد و خواهد داشت – وامدار رنج¬ نابرده گنج دکتر علی عبدلی این بزرگمرد نامدار تالش، «پیلَ تالش» بوده که هنوز دغدغه اصلی زندگی اش «تالش» است و با دستانی که از گزند روزگار ناروزگار لرزان گردیده بدون هیچ گونه چشم داشتی هم چنان می¬نویسد و هر سال نامه ای از خامه اش می چکد. نامه ای، برای من، برای تو و برای همه تالشان!باشد که ما نیز به راه سپید تالش شناسی که ما را به قله های بلند هستی رسانده وسر افرازی و افتخار را برایمان به ارمغان می آورد پیوسته و آن را با پویایی و خلاقیت بپیماییم . تالش، ایران و جهان را، انسان را بشناسیم و بشناسانیم. ایدون باد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر