برای تالش شناس بزرگ دکتر علی عبدلی

 پروفسور سید حسن امین

سال ها پیش که در مقام دانشجو به مدرسه ی مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن راه یافتم و هنوز هم عضو کانون فارغ التحصیلان آنم، به کلاس هایی در رشته ی کارشناسی ارشد با عنوان (مطالعات منطقه ای) Area Studies برخوردم و دانستم تاریخ، فرهنگ، زبان و آداب یک منطقه چه اندازه حائز اهمیت است.
در ایران در سال های آغازین سده ی اخیر شمسی، اهتمام دولت مردان به ایجاد یک دولت متمرکز و به تعبیر ممالک نوپا(ملت سازی) Nation Bulding خواه ناخواه ما را به غفلت از مطالعات منطقه ای سوق داد. اما در چهل ـ پنجاه سال اخیر اندک اندک به همت پژوهشگرانی که ریشه در خاک خویش داشتند، زبان، تاریخ، فرهنگ و آداب هر منطقه با اختصاص مورد مطالع قرار گرفت و چنین بود که خطه ی خوب تالش نیز کانون مطالعات تالش شناسی قرار گرفت.
من به نوبت ناقابل خویش تلاش های عالمانه ی پژوهشگر توانا و تالش شناس نامدار و خدمت گزار استاد دکتر علی عبدلی را پاس می دارم و خدمات فرهنگی و پژوهشی این شخصیت زبده ی تالشی را گرامی و ارزشمند می شمارم. این داستان را نیز بگویم و زحمت کم کنم: هنگامی که کتاب «سیری در زندگی تالش ها» تألیف و تدوین دوست ایران دوست مان «اسماعیل بخشی زاده ی آلیانی» چاپ شد، دیدم در بخش «دیدگاه چند صاحب نظر درباره ی کتاب» اولین اظهار نظر به قلم «تالش پژوه برجسته دکتر علی عبدلی» است و از پیِ او به ترتیب دیدگاه های من، استاد عبدالرفیع حقیقت، دکتر فرزاد بختیاری و سرانجام استاد دکتر منوچهر ستوده و استاد ابراهیم اصلاح عربانی چاپ شده است. 

دکتر عبدلی ؛ چهره فرهنگی شاخص تالش

دکتر محمد طاهر نظامی

در نوزائی، بازسازی و بازپیرائی تاریخ و تمدن غبارگرفته و پاره پاره شده دولت ماد کوچک و به تعبیر روشن شناسنامه و جایگاه قوم تالش (۱) در گستره امپراتوری ایران باستان گذشته از اندک اشارات و تک نگاریهای معدود مورخین، جهانگردان و جهانخواران (۲)! انگشت شمارند آثار، پژوهش¬ها و نوشته¬های مدون و مستند درباره تالشان، سرزمین و سرنوشت تاریخی آنها.
یافته¬های اخیر باستانشناسی در گوشه¬ای از قلمرو تالشان نه تنها تاریخ ۳-۴ هزار ساله آنها از دل خاک بیرون کشیده بلکه بر اساس مدارک مستند تالشان را جزو یکی از اولین اقوام یکجانشین و از پایه¬گذاران مدنیت و شهرنشینی با دانش و فن در این نقطه از جهان نام برده است (۳)، اما، با این عظمت و شکوه دریغ از جفاهای تاریخ، تاریخ¬نگاران و فرمانروایان در مورد سابقه، نقش و هویت این قوم نژاده، وطن¬دوست، سلحشور و تمدن ساز در سرزمین پهناور ایران.

کسی که تاتها و تالشان را به هویت خودشان فرا خواند

دکتر جهاندوست سبز علی پور

هیچ وقت نمی¬توانم بیانات استاد دکتر بهمن سرکاراتی را فراموش کنم که می¬گفت: «روزگار ما از یک دیدگاه عصر تشخص‌ستیزی است. مردم زمانه روگردان از هرگونه تبعیض و تفاوت، هراسان از هر نوع تشخیص و تمایز، با شتاب هرچه تمام‌تر به سوی یکسانی و یکدستی و یکنواختی رانده می‌شوند. پیروان آیین جهان‌بینی، طرفداران یکسوگرایی اجتماعی و کارگزاران سوداگری آزاد جهانی می‌کوشند طرحی بیندازند و سامانی بچینند تا در ناکجاآباد هزارۀ سوم، همگان زیر سلطۀ یک نظام اقتصادی نامرئی، همه مثل هم بزایند و مثل هم بزیند و مثل هم بمیرند! با این شتاب که هر روز در هر چهار سوی جهان، مرزهای طبیعی، گسست‌های ضروری و ناهم‌داستانی‌های سالم و لازم می‌شکنند و فرو می‌ریزند، دیری نپاید که گیتی عاری از آرایش‌ها و برهنه از شکفتگی و زیبایی‌هایش، که بخش کلانی از آنها ناشی از رویارویی تفاضل‌ها و ناهمتایی‌هاست، خراب‌آبادی شود هموار و مستوی که در آن ترک و رومی و چینی و زنگی، همه در پشت رایانه‌هایشان با کیف‌های سامسونت در دست و تلفن‌های همراه در و همبرگر مک‌‌دونالد در دهان، ستور وار، همه همسان بزیند و بمیرند» .

استاد علی عبدلی، تالش شناس شاعر

سید مومن منفرد

بی شک نوشتن درباره ی مردی که بیش از دو سومِ عمر خود را صرف مطالعه و نوشتن کرده، مشکل است. اما بر حسب وظیفه و با اطلاعاتی که درباره ی این شخصیت شهیر تالش دارم، مطالبی را به نگارش در می آورم. سال ۱۳۳۰ خورشیدی، فرزندی در سرزمین آذر و آتش؛ شهر کلور خلخال پا به عرصه ی هستی می گذارد. به دلیل نبود کسب و کار به همراه خانواده اش به تالش می آید در اورماملال ساکن می شود. در همان روستاتا ششم ابتدایی درس می خواند. سپس راهی تهران می شود.آموزش و کار در آن شهر بزرگ را پی می گیرد. در انجمن های شعر و ادب تهران حضور می یابد و در سال ۱۳۵۳ در نشریه ی پرطرفدار آن روزهای تهران یعنی فردوسی جزء ده شاعر جوان برتر کشور معرفی می گردد. این سرآغاز فعالیت های هنری علی عبدلی است. در سال ۱۳۵۲ پس از پایان خدمت نظام وظیفه، در سازمان میراث فرهنگی استخدام می شود . پس از گذراندن دوره های شغلی، به استان گیلان منتقل می شود و مسئولیت اداره حفاظت میراث فرهنگی منطقه تالش به وی محول می گردد .

علی عبدلی پژوهشگری اثرگذار

عبدالکریم آقا جانی

متن موجود از روی فیلم طی گفتگویی خودمانی که در خرداد ماه ۹۱ بین حسین صفری و استاد آقاجانی انجام گرفته بود، پیاده شده است.
زبان ترکی در تالش مثل حمله مغول از شمال به جنوب و به تمام چیزهای سنتی ما و زبان تالشی بوده و همه چیز ما را تحت¬الشعاع قرار داده است و متأسفانه دل کسی هم نمی¬سوزد که هیچ ، به نوعی بی¬تفاوت هم شده¬ایم . من از این بی¬تفاوتی بیشتر رنج می¬برم. من چند وقت پیش با دکتر رهنمایی بودم . جالب است که ایشان هم مثل بنده به بی-تفاوتی دوستان اعتقاد دارند، عده زیادی عقیده دارند هر چه می¬شود بشود و هر کسی سعی دارد بار خودش و بار فرهنگی خودش را حمل نماید، این هست که متأسفانه نه اجازه انجمن هست در تالش و نه نشستی خودمانی بین دوستان و نه گردهمایی، من بارها به دوستان گفته¬ام چون هر کسی برای خودش و انفرادی کار می¬کند. کار ما بدینجا کشیده شده است.
ولی کار شما ( آقای صفری ) در این برهه از زمان بدون حب و بغض جالب و زیباست، از من خواسته¬ای خاطراتی از دکتر علی عبدلی بگویم چه بگویم که نگفتنش شاید بهتر باشد.

علی عبدلی ؛ برجسته ترین تالش شناس ایران

شهرام آزموده

یکی از کارهای نیکی که چندی ست در تالش مرسوم شده و در حال تداوم است، انتشار ویژه نامه هایی به پاس زحمات تالش شناسان و شخصیت های برجسته فرهنگی و هنری و …. تالش است. نخستین نمونه چنین کاری، سال ها پیش توسط نویسنده این سطور در میان صفحات ویژه نامه ای که با نام « تالش شناسی» منتشر می شد،روانه بازار شد در آن ویژه نامه روانشاد استاد شفیقی پاس داشته شده بود. … اما دو سه سال پیش حسین صفری سیدآبادی، کار را به بهانه پاس داشت « روانشاد استاد مسرور ماسالی » در زمان زنده بودن آن روانشاد ادامه داد که با همه ضعف هایش کاری ستودنی بود. این سنت با آماده سازی ویژه استاد هادی حمیدی (توسط مهندس مومن منفرد که امیدوارم به زودی منتشر شود) ادامه یافته است و اینک با انتشار ویژه نامه ای برای آقای عبدلی تداوم می یابد. در یک کلام باید بگویم که امیدوارم « بماند سالها این نظم و ترتیب» و به امید خدا در آینده شاهد انتشار ویژه نامه هایی برای دیگر بزرگان فرهنگی و هنری تالش پیش از بدرود گفتن با آنان باشیم. …
شکی نیست که پاسداشت اهل فضل و تحقیق خود عاملی برای تشویق دیگران به ادامه کارهای پژوهشی خواهد شد، اما از طرفی شکی هم وجود ندارد که از دست اهل قلم جز نوشتن و انتشار آثاری چون این ویژه نامه کاری برنمی آید و این تحفه سبزی ست که این درویشان دارند، و صد البته بسیار با ارزش و گران بها می باشند.

در آمدی برموضوع شناسی و روش شناسی پژوهشی علی عبدلی

محمد حسین شمسایی

این نوشتار، در پی بررسی موضوع شناسی و روش شناسی نگرش و پژوهش علی عبدلی در تالش پژوهی است؛ ولی پیش از پردازش این موضوع، بایسته می دانم دو خَجَک(۱) را روشن کنم.
یکم: در این نوشتار، هیچ عنوان و لقبی به علی عبدلی نداده ام و بر آنم که هوشمندان و خردمندان با شناساندن کارها و آثار وی جایگاه درخور وی را خواهند دانست.
دوم: چرا باید برای بزرگان، نکوداشت گرفت و چرا باید آنان را ارج نهاد؟(۲)
این سخن بر می گردد به اینکه رابطۀ هر ملت و جامعه ای با نخبگانش چگونه باید باشد؟ به دیگر سخن، از یک سو می توان پرسید نخبگان در برابر فرهنگ و کشور و ایل خود چه رسالتی دارند و مردم یه عنوان اعضای جامعه و شهروندان، در ارجگذاری از شخصیت و بهرۀ بهینه از دستاوردهای بزرگانشان، چه وظایفی دارند؟ از سوی دیگر شایسته است دریابیم که هر کشور و ملت و ایل و تباری، با نشانه هایی – همچون ارزشها، نمادها، باورها، احساسات، کردارها و رفتارهای تاریخی، ادبی، فرهنگی، آیینی و هنری – شخصیت و هویت می یابند.